Honore de Balzac „Ojciec Goriot” – streszczenie szczegółowe

Powieść „Ojciec Goriot" Honoriusza Balzaca, wydana w 1835 roku jako część monumentalnego cyklu „Komedia ludzka", ukazuje obraz dziewiętnastowiecznego społeczeństwa francuskiego okresu Restauracji z jego bezwzględnymi mechanizmami i kultywowaniem pozycji społecznej oraz materialnego dobrobytu. Poprzez losy tytułowego bohatera, tragiczną historię ojcowskiej miłości, jak również przemianę młodego prowincjusza Eugeniusza Rastignaca, autor kreśli gorzką refleksję o świecie, w którym tradycyjne wartości ustępują miejsca: pieniądzom, ambicji i bezwzględnemu dążeniu do sukcesu.

Do góry

Pensjonat pani Vauquer – mikrokosmos XIX-wiecznego Paryża

Głównym miejscem akcji powieści jest skromny pensjonat pani Vauquer w biednej dzielnicy Paryża na ulicy Neuve-Sainte-Geneviève. Ta podrzędna gospoda stanowi swoiste odzwierciedlenie paryskiego społeczeństwa – mikrokosmos gromadzący ludzi różnych stanów i charakterów, zmuszonych do koegzystencji pod jednym dachem. Właścicielka, wdowa Vauquer, prowadzi swój interes z mieszczańską skrupulatnością, różnicując jakość świadczonych usług w zależności od zamożności lokatorów.

Wśród pensjonariuszy znajdują się osoby reprezentujące różne warstwy społeczne: tajemniczy Vautrin, skromna panna Michonneau, młody student prawa Eugeniusz Rastignac, uboga panna Wiktoryna Taillefer, kilku urzędników oraz tytułowy bohater – Jan Joachim Goriot, niegdyś zamożny handlarz makaronów, a obecnie zubożały staruszek spotykający się z pogardą ze strony współlokatorów.

Pensjonat z jego przyziemną codziennością, ograniczeniami finansowymi, intrygami, a także plotkami stanowi doskonały kontrast dla arystokratycznych salonów, które stopniowo będzie odkrywał Rastignac. Balzac mistrzowsko ukazuje obie przestrzenie, tworząc panoramę społeczeństwa francuskiego z jego wszystkimi przywarami, a nawet patologiami.

Do góry

Prowincjusz na podbój stolicy – droga młodego ambitnego studenta

Eugeniusz Rastignac, pochodzący z zubożałej szlacheckiej rodziny z południa Francji, przybywa do Paryża, by studiować prawo i zrobić karierę. Początkowo zagubiony w wielkim mieście, mieszka w skromnym pensjonacie pani Vauquer, wiodąc życie typowego studenta. Choć jego rodzina nie jest zamożna, wspiera go finansowo, idąc na znaczne wyrzeczenia.

Przełomowym momentem dla młodego człowieka jest wizyta u dalekiej krewnej, wicehrabiny de Beauseant, która wprowadza go w świat paryskiej arystokracji. Oczarowany przepychem arystokratycznych salonów i pięknymi kobietami, Eugeniusz szybko zdaje sobie sprawę, że do zaistnienia w wyższych sferach potrzebuje nie tylko koneksji, ale też pieniędzy na: odpowiednie stroje, powóz i reprezentacyjne mieszkanie.

Młody student prawa staje przed dylematem moralnym – zachować wcześniejsze ideały czy przyjąć bezwzględne reguły obowiązujące w wielkim świecie. W jego otoczeniu pojawiają się dwa wzorce: Vautrin, który proponuje drogę na skróty przez zbrodnię, oraz ojciec Goriot, którego bezgraniczna miłość do córek prowadzi do ruiny. Rastignac wybiera trzecią drogę – nawiązuje romans z Delfiną de Nucingen, córką Goriota, która zapewnia mu fundusze na eleganckie życie i wstęp do salonów.

Do góry

Jan Joachim Goriot – historia ojca poświęcającego wszystko dla córek

Tytułowy bohater powieści to tragiczna postać, jakiej losy ilustrują wynaturzenie rodzinnych więzi w materialistycznym społeczeństwie. Jan Joachim Goriot, niegdyś zamożny handlarz makaronami, dorobił się znacznego majątku podczas Rewolucji Francuskiej jako komisarz wojenny. Po śmierci żony całą swoją energię i uczucia skierował na dwie córki: Anastazję i Delfinę, które stały się sensem jego życia.

Goriot nie szczędził środków na wykształcenie i posagi córek, wydając je za mąż za ludzi z wyższych sfer – Anastazję za hrabiego de Restaud, a Delfinę za bankiera de Nucingen. Gdy córki weszły do arystokratycznego świata, zaczęły wstydzić się swojego pochodzenia i prostego ojca. Stopniowo ograniczały kontakty z nim, odwiedzając go jedynie wtedy, gdy potrzebowały pieniędzy.

Zaślepiony miłością ojciec nie dostrzega niewdzięczności córek. Wyprzedaje swój majątek, by spełniać ich kolejne zachcianki, przeprowadza się do coraz tańszych mieszkań, aż w końcu trafia do pensjonatu pani Vauquer, gdzie zajmuje najskromniejszy pokój. Mimo to wciąż jest gotów do największych poświęceń dla swoich dzieci. Historia ojca Goriot ukazuje tragizm bezwarunkowej miłości rodzicielskiej, która w zderzeniu z egoizmem dzieci staje się źródłem cierpienia.

Do góry

Eugeniusz de Rastignac – metamorfoza prowincjusza w paryskiego lwa salonowego

Postać Eugeniusza de Rastignac jest jedną z najważniejszych w powieści, a jego ewolucja stanowi istotny wątek narracyjny. Młody, pochodzący z prowincji student, przechodzi fascynującą metamorfozę od naiwnego idealisty do cynicznego gracza w paryskim świecie. Początkowo kieruje się szlachetnymi zasadami wyniesionymi z domu – pisze czułe listy do matki i sióstr, troszczy się o innych, współczuje Goriotowi.

Jednak stopniowo, obserwując bezwzględne mechanizmy rządzące paryskim społeczeństwem, zaczyna dostosowywać się do jego reguł. Nieodzowną rolę w tej przemianie odgrywają dwie osoby: wicehrabina de Beauseant, wprowadzająca go w świat arystokracji oraz Vautrin, proponujący alternatywną ścieżkę do sukcesu poprzez manipulację i zbrodnię.

Rastignac wybiera drogę pośrednią – nawiązuje romans z Delfiną de Nucingen, córką Goriota, która zapewnia mu dostęp do eleganckich salonów oraz fundusze na kosztowny tryb życia. Jednocześnie nie traci całkiem wrażliwości moralnej – opiekuje się umierającym Goriotem, a później organizuje jego pogrzeb. Balzac mistrzowsko ukazuje wewnętrzne rozdarcie młodego człowieka, jego kalkulacje, ambicje, ale też pozostałości dawnych ideałów.

Do góry

Panna Michonneau – niespodziewany intrygant w sercu pensjonatu

Pozornie drugorzędna postać panny Michonneau odgrywa istotną rolę w rozwoju akcji powieści. Ta chuda, zwiędła kobieta w średnim wieku, nosząca charakterystyczny zielony kapelusz z taftową wstążką, początkowo wydaje się typową, zgorzkniałą starą panną, żyjącą na granicy ubóstwa. Jednak za tą niepozorną fasadą kryje się osoba zdolna do zimnej kalkulacji i bezwzględnego działania.

Panna Michonneau, współpracując z policją, podejmuje się zdemaskowania prawdziwej tożsamości Vautrina. Za obietnicę wynagrodzenia dodaje tajemniczy specyfik do jego kawy, co powoduje chwilowy paraliż i pozwala zidentyfikować go jako zbiega dzięki wytatuowanym na ramieniu literom T.F. (travaux forcés – roboty przymusowe). Po aresztowaniu Vautrina zostaje znienawidzona przez pozostałych mieszkańców pensjonatu, zmuszających ją do wyprowadzki.

Postać panny Michonneau symbolizuje moralną ambiwalencję świata przedstawionego w powieści – działa na rzecz prawa, ale czyni to z egoistycznych pobudek, za wynagrodzeniem. Jest jednym z wielu bohaterów Balzaca, którzy porzucili dawne zasady moralne na rzecz osobistych korzyści, dostosowując się do bezwzględnych reguł społecznych.

Do góry

Córki wobec ojca – bezgraniczne poświęcenie spotyka bezgraniczną niewdzięczność

Relacje między Janem Joachimem Goriotem a jego córkami stanowią centralny, tragiczny wątek powieści. Anastazja de Restaud i Delfina de Nucingen, mimo iż zostały wychowane z miłością i oddaniem przez ojca, który nie szczędził środków na ich edukację i posagi, okazują mu w końcu skrajną niewdzięczność.

Wstydzą się swojego pochodzenia i ojca – prostego mieszczanina, który stanowi dla nich niewygodne przypomnienie korzeni, które starają się zatrzeć w swoim nowym, arystokratycznym środowisku. Obie odwiedzają go tylko wówczas, gdy potrzebują pieniędzy. Anastazja, żona hrabiego de Restaud, wikła się w romans z Maksymem de Trailles, wykorzystującym ją finansowo. Delfina, małżonka bankiera de Nucingen, cierpi z powodu emocjonalnego chłodu męża i szuka uczucia w ramionach Rastignaca.

Goriot, zaślepiony miłością, nie dostrzega bądź nie chce dostrzec egoizmu córek. Usprawiedliwia ich zachowanie, obwiniając ich mężów i do końca wierzy w ich miłość. Jest gotów na największe poświęcenia, by zapewnić im szczęście, nawet kosztem własnego zdrowia, a nawet godności. Ta bezwarunkowa miłość, zderzona z egoizmem córek, staje się źródłem jego głębokiego cierpienia, a w rezultacie przyczyną śmierci.

Do góry

Anastazja de Restaud – ofiara własnych ambicji i namiętności

Starsza córka ojca Goriot, Anastazja de Restaud, to postać, doskonale ilustrująca konflikty społeczne i moralne w dziewiętnastowiecznej Francji. Piękna, a także ambitna kobieta dzięki posagowi od ojca weszła w szeregi arystokracji, poślubiając hrabiego de Restaud. Małżeństwo to miało być spełnieniem marzeń o: statusie, elegancji i pozycji społecznej, jednak za fasadą arystokratycznego blasku kryła się emocjonalna pustka.

Znudzona małżeństwem Anastazja wdaje się w romans z markizem Maksymem de Trailles – przystojnym, lecz bezwzględnym uwodzicielem, manipulującym nią dla własnych korzyści finansowych. Wpędza ją w hazard i długi, które rujnują jej reputację i małżeństwo. Hrabia de Restaud, odkrywszy zdradę żony, traktuje ją z pogardą i ogranicza dostęp do majątku.

W desperacji Anastazja zwraca się do ojca, prosząc o coraz większe sumy na spłatę długów kochanka. Jednocześnie wstydzi się ojca przed mężem i towarzystwem, obawiając się, że jej mieszczańskie pochodzenie zaszkodzi pozycji społecznej. Ta dwoistość jej postawy wobec ojca – z jednej strony wykorzystywanie go, z drugiej odrzucanie – jest jednym z najbardziej przejmujących wątków powieści Balzaca.

Do góry

Panią de Nucingen dręczy emocjonalny chłód małżeńskiego związku

Delfina, młodsza córka Goriota, poślubiła alzackiego bankiera barona de Nucingen – człowieka traktującego małżeństwo jako transakcję biznesową. Mimo bogactwa męża, jej życie jest dalekie od szczęśliwego. Baron jest skąpy, pozbawiony uczuć i odmawia jej pieniędzy nawet na podstawowe potrzeby. Ponadto zdradza ją, a nawet wykorzystuje jej posag w swoich finansowych spekulacjach.

Sfrustrowana emocjonalnym chłodem męża i ograniczeniami finansowymi, Delfina szuka uznania w towarzystwie. Marzy o wejściu do najwyższych sfer arystokracji, jednak jej mieszczańskie pochodzenie oraz niestosowne zachowanie męża zamykają przed nią drzwi do elitarnych salonów.

Delfina nawiązuje romans z Eugeniuszem Rastignaciem, widząc w nim nie tylko kochanka, ale też przepustkę do wyższego towarzystwa dzięki jego koneksjom rodzinnym. Zapewnia mu luksusowe mieszkanie i fundusze, licząc na wprowadzenie do salonów jego krewnej, wicehrabiny de Beauseant. Ich związek, choć zawiera elementy autentycznego uczucia, jest również transakcją – wymianą korzyści materialnych i społecznych.

Podobnie jak siostra, Delfina instrumentalnie traktuje ojca, zwracając się do niego głównie po pieniądze, których odmawia jej mąż. Goriot przyznaje, że sprzedał ostatnie rodzinne srebra, by kupić jej powóz niezbędny do funkcjonowania w towarzystwie. Choć mniej bezwzględna wobec ojca niż Anastazja, Delfina również pamięta o nim głównie w chwilach potrzeby.

Do góry

De Nucingen – bezwzględny finansista i zimny małżonek

Baron de Nucingen, mąż Delfiny, jest typowym przedstawicielem rodzącej się burżuazji finansowej – bezwzględnym, przebiegłym i pozbawionym skrupułów. Ten pochodzący z Alzacji bankier dorobił się ogromnego majątku dzięki spekulacjom finansowym, nie cofając się przed nieuczciwymi praktykami. Jego małżeństwo z córką Goriota było czysto transakcyjne – sięgnął po jej posag, by powiększyć swój kapitał.

Jako mąż jest zimny i skąpy. Odmawia Delfinie pieniędzy na podstawowe potrzeby, jednocześnie utrzymując kochanki i prowadząc wystawne życie. Manipuluje jej posagiem, wykorzystując go w swoich ryzykownych operacjach finansowych. Nie interesuje go emocjonalna strona związku; traktuje żonę jak kolejny nabytek potwierdzający jego status społeczny.

Baron de Nucingen reprezentuje w powieści nową elitę finansową, która zastąpiła starą arystokrację jako dominująca siła społeczna. Jest bezwzględny, pozbawiony wyższych uczuć, a jednocześnie pragnie społecznego uznania, a ponadto akceptacji w najwyższych kręgach. Jego postać symbolizuje triumf pieniądza nad tradycyjnymi wartościami w nowym porządku społecznym Francji po rewolucji.

Do góry

Goriot umiera porzucony przez córki, które kochał bez granic

Kulminacyjnym punktem powieści jest scena śmierci ojca Goriota. Złożony ciężką chorobą, wynikającą zarówno z fizycznego wycieńczenia, jak i emocjonalnego cierpienia, stary człowiek odchodzi z tego świata w nędznym pokoju na poddaszu pensjonatu. W pokoju ojca Goriot, przy jego łożu czuwa jedynie student Eugeniusz de Rastignac, który mimo własnych przemian moralnych nie potrafi pozostawić umierającego samemu sobie.

Goriot, w gorączkowym majaczeniu, wciąż myśli o swoich córkach. Błaga Rastignaca, by sprowadził je do niego, pragnąc zobaczyć je po raz ostatni. Eugeniusz podejmuje heroiczny wysiłek, odwiedzając kolejno domy obu sióstr. Anastazja zmaga się z problemami małżeńskimi wywołanymi skandalem z jej kochankiem. Delfina przygotowuje się do ważnego balu, jaki ma umocnić jej pozycję towarzyską. Żadna z nich nie chce przerwać swoich zajęć, by pożegnać umierającego ojca.

Kontrast pomiędzy wrażliwością i jej brakiem

W przejmującej scenie Goriot dowiaduje się, że córki nie przyjdą. Jego serce pęka z bólu i rozczarowania. W ostatnich chwilach życia zdaje sobie sprawę, że całe jego: poświęcenie, miłość i oddanie nie zapewniły mu nawet odrobiny szacunku ze strony dzieci. Umiera w nędzy, opuszczony przez te, dla których poświęcił wszystko, wypowiadając ich imiona.

Scena śmierci Goriota jest jednym z najbardziej poruszających momentów w literaturze światowej, ukazującym tragizm bezwarunkowej miłości, jaka nie znajduje odwzajemnienia. Balzac, nie szczędząc drastycznych szczegółów, opisuje fizyczną degradację umierającego starca, podkreślając kontrast między jego nędznym końcem a przepychem życia jego córek.

Do góry

Skromny pochówek ojca Goriota

Po śmierci ojca Goriot, Rastignac organizuje jego skromny pogrzeb, na który zaprasza córki zmarłego. W przejmującym opisie ceremonii Balzac ukazuje ostateczną miarę ludzkiej niewdzięczności – na pogrzebie nie pojawia się nikt z rodziny zmarłego. Jedynymi żałobnikami są Eugeniusz Rastignac oraz Krzysztof, służący z pensjonatu, który z własnej inicjatywy przychodzi oddać hołd zmarłemu.

Ceremonia jest skromna do granic możliwości – Rastignac wykorzystał wszystkie dostępne mu środki, by zapłacić za leczenie i godny pochówek Goriota, ale jego fundusze były bardzo ograniczone. Nie ma kwiatów, wystawnej trumny ani licznej procesji żałobników. Jest to ostateczne upokorzenie człowieka, który niegdyś należał do zamożnego mieszczaństwa, a także wydał fortunę na wykształcenie i posagi córek.

W życiu ojca Goriot poświęcenie okazało się bezzasadne

Podczas pogrzebu Rastignac obserwuje zinstytucjonalizowaną obojętność – ksiądz odprawia pospieszne modlitwy, grabarze wykonują swoją pracę mechanicznie, nie okazując żadnego szacunku zmarłemu. Cały rytuał jest pozbawiony godności i ciepła, stanowiąc gorzki komentarz do życia człowieka, który oddał wszystko z miłości, a skończył jako anonimowy nędzarz.

Ta scena pogrzebu jest jednym z najbardziej przejmujących momentów powieści, ukazującym skrajny kontrast między bezgraniczną miłością ojca a całkowitą obojętnością córek. Jednocześnie stanowi ważny etap w rozwoju Rastignaca, który, stojąc nad świeżo zasypywanym grobem, doświadcza głębokiego rozczarowania światem i podejmuje decyzję o zaakceptowaniu jego bezwzględnych reguł.

Do góry

Główni bohaterowie powieści – galeria postaci Balzaca

Powieść Balzaca prezentuje bogatą galerię postaci, wspólnie tworzących panoramę społeczeństwa francuskiego epoki Restauracji. Każda z nich ma szczególną rolę w rozwoju akcji i ilustruje określone mechanizmy społeczne oraz wartości moralne.

Jakich bohaterów spotkamy w powieści „Ojciec Goriot” Honoriusza Balzaca?

• Anastazja de Restaud – starsza córka ojca Goriot, piękna i ambitna żona hrabiego de Restaud; wstydząca się swojego mieszczańskiego pochodzenia, uwikłana w wyniszczający romans z Maksymem de Trailles, który doprowadza ją do finansowej ruiny i małżeńskich problemów, a jej ojciec za wszelką cenę stara się wyciągnąć latorośl z opresji.

• Baron de Nucingen – bogaty bankier alzackiego pochodzenia, mąż Delfiny; bezwzględny finansista traktujący małżeństwo jako transakcję biznesową, skąpy wobec żony, a hojny dla kochanek.

• Bianchon – student medycyny, jeden z pensjonariuszy pani Vauquer; rozsądny i uczciwy młody człowiek, przyjaciel Rastignaca, reprezentujący wartości naukowe i humanistyczne.

• Delfina de Nucingen – młodsza córka ojca Goriot, żona Barona de Nucingen; cierpiąca z powodu emocjonalnego chłodu męża, nawiązująca romans z Rastignacem, aby zyskać dostęp do wyższych sfer towarzyskich.

• Eugeniusz de Rastignac de Marcillac – młody student prawa pochodzący z zubożałej szlacheckiej rodziny z południa Francji; ambitny prowincjusz przechodzący metamorfozę pod wpływem paryskiego świata, romansujący z Delfiną i opiekujący się umierającym Goriotem.

• Hrabia de Restaud – mąż Anastazji, hrabiny de Restaud; arystokrata gardzący mieszczańskim pochodzeniem żony, odsuwający się od niej po odkryciu jej romansu.

• Jan Joachim Goriot – tytułowy bohater, niegdyś zamożny handlarz makaronami, ojciec Anastazji i Delfiny; kochający ojciec poświęcający wszystko dla córek, które odwracają się od niego, gdy wchodzą do wyższych sfer.

• księżna de Langeais – arystokratka, w której salonie marzy znaleźć się Delfina; reprezentantka starej arystokracji, pilnująca czystości swojego kręgu towarzyskiego.

• Maksym de Trailles – przystojny i bezwzględny uwodziciel, kochanek Anastazji; manipulator wykorzystujący kobiety dla własnych korzyści finansowych.

• pani Couture – opiekunka panny Wiktoryny Taillefer; skromna wdowa po urzędniku, troszcząca się o swoją podopieczną.

• pani Vauquer – właścicielka pensjonatu; praktyczna, skąpa mieszczka, której życie koncentruje się wokół prowadzenia interesu.

• panna Michonneau – pensjonariuszka pani Vauquer; chuda, zwiędła stara panna współpracująca z policją w celu zdemaskowania Vautrina.

• Sylwia – kucharka w pensjonacie pani Vauquer; prosta, pracowita kobieta wykonująca sumiennie swoje obowiązki.

• Vautrin – tajemniczy lokator pensjonatu, w rzeczywistości zbiegły galernik Jakub Collin; charyzmatyczny manipulator proponujący Rastignacowi drogę na skróty do bogactwa poprzez zbrodnię.

• wicehrabina de Beauseant – daleka krewna Rastignaca; arystokratka wprowadzająca go w świat wyższych sfer, sama cierpiąca z powodu zdrady ukochanego.

• Wiktoryna Taillefer – skromna, uboga pensjonariuszka, córka bogatego przemysłowca, który jej nie uznaje; cicha, niewinna dziewczyna, obiekt matrymonialnych planów Vautrina wobec Rastignaca. Jej brat jest przeszkodą w otrzymaniu przez nią spadku, gdyż jej ojciec odmawia uznania córki.

Wszystkie te postaci funkcjonują w skomplikowanej sieci relacji społecznych i osobistych, tworząc bogaty, wielowymiarowy obraz społeczeństwa francuskiego pierwszej połowy XIX wieku, z jego: konfliktami, aspiracjami i moralnymi dylematami.

Do góry

Eugeniusz Rastignac rzuca wyzwanie paryskiemu światu

Powieść kończy się jedną z najbardziej ikonicznych scen w literaturze światowej. Po pogrzebie ojca Goriota, Eugeniusz Rastignac, stojąc na wzgórzu cmentarza Père-Lachaise, spogląda na rozświetlony wieczorny Paryż. Ten widok miasta, pełnego bogactwa i możliwości, ale też moralnej degeneracji, staje się dla niego symbolem wyzwania, które postanawia podjąć.

Wypowiada słynne słowa: „Do nas dwóch teraz!" – bezpośrednie wyzwanie rzucone miastu, które reprezentuje świat: władzy, pieniędzy i bezwzględnej rywalizacji. Ta deklaracja symbolizuje jego ostateczną przemianę – jest gotów walczyć o swoje miejsce w społeczeństwie według jego bezwzględnych reguł, choć ceną będzie utrata części dawnych ideałów.

Śmierć Goriota i zachowanie jego córek stanowią dla Eugeniusza bolesną lekcję o naturze paryskiego świata. Widzi, że bezinteresowna miłość i poświęcenie są wykorzystywane i lekceważone, a sukces osiągają ci, którzy potrafią być bezwzględni w dążeniu do celu. Jednocześnie zachowuje resztkę wrażliwości moralnej, organizując pogrzeb, a także opłakując Goriota, co świadczy o tym, że jego przemiana nie jest jeszcze całkowita.

Ta końcowa scena doskonale podsumowuje główne wątki powieści i zapowiada dalsze losy Rastignaca, który pojawi się jeszcze w wielu innych utworach cyklu „Komedia ludzka" jako osoba, odnosząca sukcesy w paryskim świecie. Jednocześnie scena ta ma wymowę uniwersalną – pokazuje moment, w którym młody człowiek decyduje się wkroczyć w dorosłe życie, akceptując jego trudne reguły, ale nie tracąc całkowicie swojej tożsamości.

Do góry

Honore de Balzac „Ojciec Goriot" – streszczenie szczegółowe. Podsumowanie

„Ojciec Goriot" to jedno z najwybitniejszych dzieł Honoriusza Balzaca, mistrzowsko portretujące społeczeństwo francuskie epoki Restauracji. Powieść ukazuje bezwzględne mechanizmy rządzące paryskim światem, gdzie tradycyjne wartości ustępują miejsca kultowi pieniądza i pozycji społecznej. Poprzez losy tytułowego bohatera – ojca, który poświęca wszystko dla niewdzięcznych córek – oraz młodego prowincjusza Eugeniusza Rastignaca, autor odsłania brutalne prawdy o ludzkiej naturze i relacjach międzyludzkich.

Tragiczna historia Jana Joachima Goriota jest studium bezwarunkowej miłości rodzicielskiej, która w zderzeniu z egoizmem i materialistycznym podejściem do życia staje się źródłem cierpienia. Goriot, niegdyś zamożny przedsiębiorca, kończy jako nędzarz, opuszczony przez swoje dzieci, dla których oddał wszystko. Jego śmierć w samotności i nędzy, przy łożu śmierci czuwa jedynie Rastignac, stanowi jeden z najbardziej poruszających momentów w literaturze światowej.

Równolegle Balzac przedstawia metamorfozę Eugeniusza Rastignaca – ambitnego studenta z prowincji, który stopniowo przyjmuje reguły gry obowiązujące w wielkim świecie. Jego ostateczna deklaracja: „Do nas dwóch teraz!", wypowiedziana wobec Paryża, symbolizuje gotowość do podjęcia walki o sukces, nawet za cenę kompromisów moralnych. Jest to także zapowiedź jego dalszych losów, które Balzac przedstawi w kolejnych powieściach cyklu „Komedia ludzka".

„Ojciec Goriot" to nie tylko arcydzieło realizmu z precyzyjnym odwzorowaniem realiów społecznych epoki, ale również uniwersalna opowieść o miłości i poświęceniu, ambicji i dojrzewaniu, wykorzystywaniu i odrzuceniu. Dzieło to do dziś fascynuje czytelników głębią psychologicznego portretu postaci oraz trafnością spostrzeżeń na temat mechanizmów społecznych oraz ludzkich motywacji.

Do góry