Molier „Skąpiec” – streszczenie szczegółowe

Komedia „Skąpiec" autorstwa Moliera, wybitnego francuskiego pisarza i aktora, powstała w 1668 roku w okresie klasycyzmu francuskiego, jako jedna z najważniejszych sztuk scenicznych epoki Ludwika XIV. Utwór ten, który pierwotnie nosił tytuł „L'Avare", stanowi mistrzowskie studium ludzkiej chciwości oraz jej destrukcyjnego wpływu na relacje rodzinne. Molier, właściwie Jean-Baptiste Poquelin, tworzył swoje dzieło w złotym okresie teatru francuskiego, czerpiąc inspiracje zarówno z antycznej komedii Plauta, jak i z włoskiej komedii dell'arte. Sztuka wystawiona została po raz pierwszy 9 września 1668 roku na deskach Palais-Royal w Paryżu, wzbudzając kontrowersje, ale i zdobywając uznanie za trafną satyrę społeczną oraz wyraziste kreacje postaci. Tytułowy bohater, Harpagon, jest człowiekiem owładniętym obsesją gromadzenia pieniędzy, który przedkłada swój majątek nad szczęście własnych dzieci, co prowadzi do licznych konfliktów, a zarazem komicznych sytuacji ilustrujących niepohamowane skąpstwo głównego bohatera oraz jej opłakane konsekwencje dla jego najbliższego otoczenia.

Do góry

Skąpiec Moliera – portret obsesji na punkcie pieniędzy

W domu Harpagona panuje atmosfera ciągłego niedostatku, mimo że jego majątek jest znaczący. Tytułowy skąpiec kontroluje każdy wydatek, a jego skąpstwo dotyka wszystkich domowników. Harpagon myśli wyłącznie o swoich pieniądzach, jakie zakopał w ogrodzie. Jest to dziesięć tysięcy talarów, a on żyje w ciągłym strachu przed ich utratą. Jego obsesja jest tak silna, że nawet zwykłe codzienne wydatki wywołują u niego ataki paniki. Każdy gest i każde słowo Harpagona związane są z oszczędzaniem – od racjonowania jedzenia dla służby po instrukcje dotyczące ekonomicznego wykorzystania świec. Jego majątek stał się dla niego ważniejszy niż własne dzieci, a nawet niż jego uczucie do Marianny, co ukazuje groteskową karykaturę człowieka owładniętego żądzą posiadania.

Do góry

Bohaterowie „Skąpca" – galeria barwnych postaci

W komedii Moliera występuje szereg wyrazistych postaci, których charaktery i motywacje są ściśle powiązane z głównym tematem dzieła – skąpstwem i jego wpływem na relacje międzyludzkie. Każda z nich reprezentuje inny typ osobowości oraz inne podejście do życia, tworząc bogatą panoramę społeczną.

Jakich bohaterów spotkamy w lekturze pt. „Skąpiec" Moliera?

• Anzelm – bogaty szlachcic, którego Harpagon wybrał na męża dla swojej córki ze względu na fakt, że nie żąda od niej posagu; okazuje się być ojcem Walerego i Marianny, których utracił podczas katastrofy statku.

• Eliza – córka Harpagona, zakochana w Walerym; mimo młodego wieku wykazuje się rozsądkiem i determinacją w dążeniu do szczęścia, sprzeciwiając się małżeńskim planom ojca.

• Frozyna – pośredniczka w sprawach małżeńskich, sprytna manipulatorka, która dla osiągnięcia swoich celów nie cofnie się przed kłamstwem, a także pochlebstwem; stara się pomóc młodym zakochanym.

• Harpagon – tytułowy skąpiec, którego obsesja na punkcie pieniędzy niszczy relacje z najbliższymi; jego skąpstwo jest tak skrajne, że staje się karykaturą samego siebie.

• Jakub – kucharz i woźnica Harpagona, zmuszony do pełnienia obu funkcji mimo ich niekompatybilności; reprezentuje głos rozsądku i uczciwości pośród powszechnego zakłamania.

• Kleant – syn Harpagona, zakochany w Mariannie; reprezentuje młodzieńczy idealizm, a także gotowość do przeciwstawienia się ojcu w imię miłości.

• Marianna – młoda, uboga dziewczyna, obiekt uczuć zarówno Kleanta, jak i jego ojca; jej trudna sytuacja materialna po katastrofie statku czyni ją zależną od pomocy innych.

• Pani Claude – służąca w domu Harpagona, jedna z ofiar jego skąpstwa i podejrzliwości.

• Strzałka – sprytny służący Kleanta, który pomaga swojemu panu w intrydze przeciwko Harpagonowi; to on kradnie szkatułkę z pieniędzmi skąpca.

• Walery – zakochany w Elizie młody człowiek, który dla zdobycia jej ręki zatrudnił się jako zarządca w domu Harpagona; udaje, że podziela skąpe poglądy gospodarza, aby zdobyć jego przychylność.

Wszystkie te postaci tworzą dynamiczny układ zależności i konfliktów, napędzających akcję komedii i pozwalających Molierowi na mistrzowskie ukazanie różnych aspektów ludzkiej natury w obliczu skąpstwa i chciwości.

Do góry

Miłosne perypetie w cieniu skąpstwa – uczucia kontra pieniądze

Syn Harpagona, Kleant, zakochany jest w uroczej, lecz ubogiej Mariannie, której matka znalazła się w trudnej sytuacji po katastrofie statku. Kleant zwierza się ze swojej miłości służącemu Strzałce, planując zdobyć pieniądze, by wspomóc ukochaną oraz jej matkę. Tymczasem jego ojciec Harpagon również zainteresował się Marianną, widząc w niej potencjalną małżonkę, która nie będzie wymagała posagu. Ta zbieżność uczuć prowadzi do konfliktu między ojcem a synem, gdyż każdy z nich pragnie poślubić tę samą kobietę. Jednocześnie córka Harpagona, Eliza, kocha Walerego, który dla zdobycia jej ręki zatrudnił się jako zarządca w domu skąpca. Eliza zwierza się ze swojej miłości Frozynie, pośredniczce matrymonialnej, która stara się pomóc młodym zakochanym. Te splątane wątki miłosne tworzą osnowę komedii, w jakiej uczucie staje w opozycji do materialnych kalkulacji Harpagona.

Do góry

Komizm postaci – Harpagon jako archetyp skąpca

Molier mistrzowsko kreśli postać Harpagona, czyniąc z niego archetyp skąpca w literaturze światowej. Komizm postaci wynika z przesady, z jaką Harpagon traktuje swoje skąpstwo – sprawdza kieszenie służących, podejrzewa wszystkich o kradzież, a nawet sam siebie oskarża o okradanie własnej osoby. Jego małżeństwo z Marianną motywowane jest wyłącznie chęcią oszczędności, gdyż jako młoda dziewczyna „niewiele będzie jadła". Harpagon woła w panice, gdy odkrywa kradzież swojej szkatułki, a jego monolog w tej scenie należy do najsłynniejszych fragmentów komedii. Śmieszność Harpagona wynika również z kontrastu między jego pozycją głowy rodziny a kompletnym brakiem autorytetu moralnego i szacunku wśród domowników. Obsesja na punkcie pieniędzy prowadzi do absurdalnych sytuacji, które wywołują śmiech, jednocześnie skłaniając do refleksji nad zgubnym wpływem chciwości na ludzki charakter.

Do góry

Streszczenie szczegółowe, akt I – ekspozycja konfliktu rodzinnego

W pierwszym akcie poznajemy głównych bohaterów i ich dylematy. Eliza zwierza się Waleremu ze swoich obaw dotyczących ojca, który planuje wydać ją za bogatego starca Anzelma. Walery, zarządca domu Harpagona, potajemnie kocha Elizę i stara się zdobyć przychylność Harpagona poprzez pochlebstwa oraz udawanie, że podziela jego skąpe podejście do życia. Tymczasem Kleant stwierdza, że zakochał się w Mariannie, ubogiej dziewczynie z ich dzielnicy. Nie wie jeszcze, że jego ojciec również ma zamiar poślubić tę samą kobietę. Harpagon za najważniejsze dla siebie uznaje swoje pieniądze, które z paranoiczną troską chroni przed wszystkimi. Akt kończy się zapowiedzią konfliktu, gdy Harpagon oznajmia swoje matrymonialne plany wobec dzieci, kompletnie ignorując ich uczucia i pragnienia.

Do góry

Akt II, scena II – lichwiarz i pożyczka Kleanta

W tej scenie Kleant korzysta z pośrednictwa Strzałki, aby pożyczyć pieniądze od lichwiarza. Ku jego zaskoczeniu, okazuje się, że owym lichwiarzem jest jego własny ojciec, Harpagon, który nie rozpoznaje syna jako potencjalnego dłużnika. Komizm tej sytuacji polega na tym, że Harpagon żąda horrendalnych warunków pożyczki – dwudziestu pięciu procent odsetek oraz części „pożyczki” w postaci starych mebli i bezwartościowych przedmiotów zamiast pieniędzy. Młody mężczyzna jest oburzony tymi warunkami, nie wiedząc jeszcze, że negocjuje z własnym ojcem. Gdy obaj wreszcie rozpoznają się nawzajem, dochodzi do gwałtownej konfrontacji. Kleant oskarża ojca o niemoralny proceder, podczas gdy Harpagon wpada w furię, że syn ośmiela się zaciągać długi. Ta scena doskonale ilustruje skąpstwo Harpagona, który nawet wobec własnego dziecka nie zawaha się stosować lichwiarskich praktyk.

Do góry

Akt II, scena IV – Harpagon instruuje służbę przed kolacją

Przygotowania do uroczystej kolacji, na którą Harpagon zamierza zaprosić Mariannę, stają się źródłem komicznych sytuacji. Skąpiec rozmawia ze swoją służbą, dając im absurdalne instrukcje mające na celu maksymalne oszczędności. Nakazuje Waleremu, aby przygotował jak najmniej jedzenia, tłumacząc, że „kto obżera gości, ten ich zabija”. Harpagon myśli wyłącznie o tym, jak zminimalizować koszty przyjęcia, nie zważając na to, jakie wrażenie zrobi na gościach. Jego zalecenia są tak skrajne, że Walery, chcąc przypodobać się skąpcowi, jeszcze je wyolbrzymia, co prowadzi do absurdalnych konkluzji. Scena ta ukazuje, jak skąpstwo Harpagona najważniejsze miejsce zajmuje w jego systemie wartości, przesłaniając nawet chęć zrobienia dobrego wrażenia na potencjalnej narzeczonej.

Do góry

Akt III, scena IV – konfrontacja ojca z synem o miłość do Marianny

W tej dramatycznej scenie dochodzi do otwartego konfliktu między Harpagonem a Kleantem, gdy obaj odkrywają, że kochają tę samą kobietę – Mariannę. Kleant otwarcie sprzeciwia się ojcu, deklarując, że nie zrezygnuje ze swojej miłości. Harpagon wpada w gniew, grożąc synowi wydziedziczeniem i przekleństwem. Komizm sytuacji polega na tym, że ojciec i syn rywalizują o tę samą kobietę, przy czym Harpagon kieruje się wyłącznie chęcią pozyskania żony, która nie będzie wymagała posagu. Kleant stwierdza, że nigdy nie ustąpi w sprawie Marianny, co doprowadza skąpca do furii. Scena ta pokazuje, jak skąpstwo Harpagona niszczy relacje rodzinne, stawiając go w absurdalnej pozycji rywala własnego syna.

Do góry

Akt III, scena VII – odkrycie kradzieży szkatułki z pieniędzmi

Istotny moment komedii następuje, gdy Harpagon odkrywa kradzież swojej ukochanej szkatułki z dziesięcioma tysiącami talarów. Skąpiec wpada w rozpacz graniczącą z obłędem. Jego słynny monolog „Moje pieniądze! Moje pieniądze!” to jeden z najbardziej znanych fragmentów tej komedii. Harpagon oskarża wszystkich dookoła, włącznie z samym sobą, o kradzież. Jego zachowanie ukazuje skrajną obsesję na punkcie pieniędzy – wydaje się, że utrata majątku jest dla niego równoznaczna z utratą sensu życia. W panice wzywa komisarza policji i żąda przesłuchania wszystkich domowników. Scena ta stanowi punkt kulminacyjny komedii, ukazując w pełni destrukcyjny wpływ skąpstwa na psychikę głównego bohatera.

Do góry

Akt III, scena IX – intryga Frozyny i jej próby manipulacji

Frozyna stara się przekonać Harpagona, że Marianna jest idealną kandydatką na żonę, ponieważ jest przyzwyczajona do życia w skromnych warunkach. Sprytna pośredniczka wykorzystuje skąpstwo Harpagona, aby nakłonić go do małżeństwa. Zapewnia go, że dziewczyna „niczym słyszeć nie chce o zalotnikach młodych” i że jej największym marzeniem jest poślubienie starszego mężczyzny, takiego jak on. Frozyna maluje obraz Marianny jako kobiety oszczędnej, która zadowoli się prostym życiem i niewielkimi wydatkami. Harpagon chętnie przyjmuje te zapewnienia, całkowicie ignorując oczywiste kłamstwa pośredniczki. Jego naiwność w tej kwestii kontrastuje z paranoiczną podejrzliwością wobec służby, co podkreśla, jak bardzo skąpstwo zaślepia jego osąd.

Do góry

Intryga i komizm sytuacyjny w mistrzowskim wykonaniu Moliera

Molier buduje intrygę wokół serii nieporozumień, a przede wszystkim zbiegów okoliczności. Walery udaje przed Harpagonem, że podziela jego skąpe poglądy, aby zdobyć jego przychylność. Strzałka, służący Kleanta, odkrywa miejsce, gdzie Harpagon ukrył swój skarb i kradnie go, aby pomóc swojemu panu. Frozyna manipuluje wszystkimi stronami, aby osiągnąć swoje cele. Te splątane wątki tworzą sieć komicznych sytuacji, w których skąpstwo Harpagona staje się katalizatorem konfliktów i nieporozumień. Komizm sytuacyjny osiąga szczyt, gdy Harpagon przesłuchuje Walerego w sprawie kradzieży, a ten, myśląc, że chodzi o jego potajemny związek z Elizą, przyznaje się do „zabrania skarbu”, mając na myśli córkę skąpca, nie jego pieniądze.

Do góry

Akt IV scena VI – spisek młodych przeciwko Harpagonowi

Kleant, Eliza i Walery łączą siły, aby przeciwstawić się tyranii Harpagona. Po stronie młodych staje również Strzałka, który wykradł szkatułkę z pieniędzmi skąpca. Młodzi planują wykorzystać ukryte pieniądze jako kartę przetargową w negocjacjach z Harpagonem. Ich celem jest skłonienie go do zrezygnowania z małżeństwa z Marianną i wyrażenia zgody na związki Kleanta z Marianną oraz Elizy z Walerym. Scena ta pokazuje, jak skrajne skąpstwo Harpagona doprowadziło do buntu jego własnych dzieci i służby. Jednocześnie ukazuje spryt oraz determinację młodego pokolenia, które nie godzi się na życie w cieniu obsesji ojca na punkcie pieniędzy.

Do góry

Kontekst społeczny i kulturowy epoki klasycyzmu

Komedia Moliera powstała w okresie panowania Ludwika XIV, w samym sercu francuskiego klasycyzmu, który charakteryzował się dążeniem do harmonii, ładu i podporządkowania się regułom. W tym kontekście „Skąpiec" jawi się jako dzieło szczególne, gdyż pod płaszczykiem komedii kryje głęboką krytykę społeczną. Molier, sam będąc pod patronatem króla, mógł sobie pozwolić na delikatne ośmieszanie wad arystokracji, a także mieszczaństwa, choć niejednokrotnie narażał się na ataki ze strony tych, których satyryzował. Klasycyzm francuski opierał się na naśladowaniu wzorów antycznych, stąd też Molier czerpał inspiracje z rzymskiego komediopisarza Plauta i jego utworu „Aulularia" (Komedia o garncu), jednak znacznie pogłębił psychologiczny portret głównego bohatera.

W XVII-wiecznej Francji wzrastało znaczenie mieszczaństwa i związanych z nim wartości, takich jak: oszczędność, przedsiębiorczość i bogacenie się. Jednocześnie istniał wyraźny podział na stany społeczne, a małżeństwa aranżowane z powodów ekonomicznych były powszechną praktyką. Molier w swojej komedii ośmieszał skrajności – nadmierną skąpość i materializm Harpagona, ale jednocześnie poddawał krytyce feudalny system, w którym dzieci były całkowicie zależne od woli rodziców w kwestii wyboru małżonka. Jego dzieło było więc nie tylko zabawne, ale i niosło istotne przesłanie społeczne, które rezonowało z jego współczesnymi.

Do góry

Akt V – rozwiązanie intrygi i szczęśliwe zakończenie

W ostatnim akcie wszystkie wątki znajdują swoje rozwiązanie za sprawą nieoczekiwanego zwrotu akcji. Na scenę wkracza Anzelm, którego Harpagon wybrał na męża dla Elizy. Okazuje się, że jest on ojcem Walerego i Marianny, jakich utracił podczas katastrofy statku wiele lat temu. To nagłe odkrycie zmienia całą sytuację – Anzelm oznajmia, że jest bogatym człowiekiem i chce zapewnić przyszłość swoim odnalezionym dzieciom. Oferuje Harpagonowi zwrot skradzionej szkatułki w zamian za zgodę na małżeństwo Elizy z Walerym (jego synem) oraz Kleanta z Marianną (jego córką). Skąpiec, odzyskawszy swoje pieniądze, z radością przystaje na tę propozycję, zwłaszcza że nie musi wydawać ani grosza na posagi dla dzieci. Komedia kończy się więc szczęśliwie dla wszystkich – młodzi zakochani mogą się pobrać, Anzelm odzyskuje swoje dzieci, a Harpagon zachowuje swój ukochany majątek.

Do góry

Językowo-stylistyczne mistrzostwo Moliera

Molier wykazuje się niezwykłym wyczuciem języka i umiejętnością tworzenia dialogów, które nie tylko służą rozwijaniu akcji, ale także charakteryzują postaci. Język Harpagona pełen jest wykrzyknień, powtórzeń i wyrażeń związanych z pieniędzmi, co oddaje jego obsesyjną naturę. Z kolei mowa młodych bohaterów – Kleanta, Elizy i Walerego – jest bardziej subtelna, pełna metafor i wzniosłych deklaracji miłosnych. Molier mistrzowsko operuje kontrastem między tymi stylami wypowiedzi, co potęguje komiczny efekt.

Dramaturg wykorzystuje również szereg środków stylistycznych, takich jak hiperbola (przesada), ironia, gra słów i paradoks, aby wydobyć komizm sytuacji i pogłębić charakterystykę postaci. Szczególnie widoczne jest to w scenach, gdy Harpagon daje instrukcje służbie przed kolacją, przesadnie martwiąc się o każdy wydatek, czy gdy w panice poszukuje skradzionej szkatułki, oskarżając wszystkich dookoła. Język Moliera, mimo że pochodzi z XVII wieku, pozostaje żywy i zrozumiały dla współczesnego odbiorcy, co świadczy o uniwersalności jego talentu, jak również ponadczasowości podejmowanej przez niego tematyki.

Do góry

Uniwersalne przesłanie komedii Moliera

„Skąpiec" Moliera, choć napisany w XVII wieku, niesie uniwersalne przesłanie aktualne do dziś. Komedia ta pokazuje, jak obsesja na punkcie pieniędzy może zniszczyć relacje rodzinne i prowadzić do izolacji społecznej. Harpagon, przedkładając swój majątek nad szczęście dzieci, traci ich szacunek i miłość. Jego skąpstwo staje się przyczyną konfliktów i nieporozumień, które mogłyby się zakończyć tragicznie, gdyby nie szczęśliwy zbieg okoliczności. Molier, śmiejąc się z ludzkiej chciwości, jednocześnie przestrzega przed jej konsekwencjami. Pokazuje, że prawdziwe bogactwo nie leży w zgromadzonych pieniądzach, ale w zdrowych relacjach z bliskimi, a także zdolności do cieszenia się życiem. Walery śmieje się z Harpagona, mówiąc, że „jest coś więcej niż pieniądze" – to najważniejsze przesłanie komedii, które pozostaje aktualne niezależnie od epoki.

Do góry

Dramatyczne napięcie i konflikty rodzinne w dziele mistrza komedii

Molier mistrzowsko buduje napięcie dramatyczne poprzez spiętrzenie konfliktów rodzinnych. Harpagon pragnie wydać córkę za bogatego starca, podczas gdy ona kocha młodego Walerego. Jednocześnie skąpiec sam planuje poślubić młodą Mariannę, w której zakochany jest jego syn. Te krzyżujące się interesy i uczucia tworzą zapalną mieszankę, eksplodującą w najistotniejszych momentach komedii. Błagania Elizy nie robią na ojcu żadnego wrażenia – liczy się dla niego tylko finansowy aspekt małżeństwa. Relacje rodzinne w domu Harpagona są całkowicie podporządkowane jego obsesji na punkcie pieniędzy. Dzieci są traktowane jak przedmioty, które można korzystnie sprzedać bądź wymienić. Takie podejście prowadzi do dramatycznych konfrontacji, w których ujawnia się prawdziwa natura wszystkich bohaterów. Molier pokazuje, że skąpstwo nie jest tylko niewinną wadą, ale poważnym zaburzeniem osobowości, niszczącym życie nie tylko skąpca, ale i wszystkich wokół niego.

Do góry

Wpływ „Skąpca" na literaturę europejską

Komedia Moliera wywarła ogromny wpływ na rozwój literatury europejskiej, a zwłaszcza teatru komediowego. Postać Harpagona stała się archetypem skąpca, do którego odwoływali się późniejsi pisarze, tacy jak: Honoriusz Balzac, Karol Dickens czy Aleksander Fredro. Dzieło Moliera przyczyniło się do rozwoju komedii obyczajowej i charakterów, która obok satyry na określone wady ludzkie, zawierała również uniwersalne przesłanie moralne.

„Skąpiec" zainspirował wielu dramatopisarzy do tworzenia postaci-typów, których dominująca cecha charakteru staje się źródłem komizmu, ale też przyczyną ich upadku. Technika budowania napięcia poprzez spiętrzenie konfliktów wokół centralnej postaci negatywnej również znalazła wielu naśladowców. Ponadto, Molier udowodnił, że komedia może być nie tylko źródłem rozrywki, ale także nośnikiem głębokiej refleksji społecznej i psychologicznej, co wpłynęło na rozwój gatunku oraz jego ewolucję w kierunku bardziej złożonych form dramatycznych.

Do góry

Recepcja „Skąpca" na przestrzeni wieków

Od momentu swojej premiery w 1668 roku, „Skąpiec" nieprzerwanie pozostaje jedną z najczęściej wystawianych komedii Moliera. Początkowo spotkał się z mieszanym przyjęciem – część publiczności doceniła mistrzowską konstrukcję i komizm, inni uznali dzieło za zbyt gorzkie i mniej zabawne niż wcześniejsze komedie dramaturga. Z czasem jednak „Skąpiec" zyskał status arcydzieła i wszedł na stałe do kanonu literatury światowej.

W XIX wieku, wraz z rozwojem psychologii, odkryto nowe warstwy interpretacyjne komedii, dostrzegając w Harpagonie nie tylko karykaturalny typ skąpca, ale złożoną postać tragiczną, której obsesja prowadzi do samozniszczenia. W XX wieku reżyserzy teatralni eksperymentowali z różnymi interpretacjami sztuki, od tradycyjnych inscenizacji eksponujących komizm sytuacyjny, po nowatorskie podejścia akcentujące ciemniejsze aspekty psychologii Harpagona i patologię relacji rodzinnych. Współcześnie „Skąpiec" pozostaje nie tylko lekturą szkolną, ale żywym elementem repertuaru teatralnego na całym świecie, co świadczy o jego ponadczasowym znaczeniu i uniwersalnym przesłaniu.

Do góry

Molier „Skąpiec" – streszczenie szczegółowe. Podsumowanie

Komedia Moliera „Skąpiec" to mistrzowskie studium ludzkiej chciwości i jej destrukcyjnego wpływu na relacje międzyludzkie. Tytułowy bohater, Harpagon, jest archetypem skąpca, człowieka opętanego miłością do pieniędzy do tego stopnia, że traci zdolność normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Jego obsesja prowadzi do konfliktów z dziećmi, służbą i otoczeniem, tworząc sytuacje jednocześnie komiczne i gorzkie. Molier z właściwym sobie talentem łączy elementy farsy z głęboką analizą psychologiczną, tworząc dzieło, które bawi, ale przede wszystkim skłania do refleksji nad naturą ludzkich słabości.

Dwie linie narracyjne jako oś łącząca całość dzieła

Intryga komediowa zbudowana jest wokół dwóch głównych wątków: małżeńskich planów Harpagona wobec jego dzieci oraz kradzieży szkatułki z pieniędzmi skąpca. Te dwie linie narracyjne splatają się i rozwijają, tworząc dynamiczną akcję pełną nieoczekiwanych zwrotów. Szczęśliwe zakończenie, w którym młodzi zakochani mogą się połączyć dzięki niespodziewanemu pojawieniu się ojca Walerego i Marianny, jest typowe dla komedii klasycznej, ale nie zmienia wymowy dzieła – Harpagon, odzyskawszy swoje pieniądze, pozostaje niewolnikiem swojego skąpstwa, niezdolnym do prawdziwej miłości i radości życia.

„Skąpiec" to nie tylko zabawna komedia obyczajowa, ale również ponadczasowy portret ludzkiej natury. Molier pokazuje, jak jednowymiarowa wada charakteru może zdominować całą osobowość człowieka, czyniąc go karykaturą samego siebie. Jednocześnie autor nie moralizuje – pozwala widzowi samodzielnie wyciągnąć wnioski z przedstawionej historii. Ta subtelna równowaga między komizmem a refleksją filozoficzną sprawia, że „Skąpiec" pozostaje jednym z najważniejszych dzieł w dorobku Moliera i klasykiem światowej literatury, którego przesłanie pozostaje aktualne również w dzisiejszych, nastawionych na konsumpcję czasach.

Do góry