„Odyseja” – streszczenie szczegółowe - Homer

„Odyseja" Homera to jeden z najstarszych i najważniejszych poematów epickich w historii literatury światowej, powstały prawdopodobnie w VIII wieku p.n.e., stanowiący obok „Iliady" fundament kultury antycznej i źródło inspiracji dla twórców wszystkich epok. Dzieło to, którego autorstwo przypisuje się legendarnemu ślepemu poecie Homerowi, opisuje pełną przygód i przeciwności losu dziesięcioletnią podróż Odyseusza, króla Itaki, z wojny trojańskiej do domu, gdzie czekają na niego żona Penelopa i syn Telemach, zmagający się z problemem zalotników ubiegających się o rękę Penelopy.

Do góry

Narada bogów i początek wędrówki syna w poszukiwaniu wieści o ojcu

Akcja eposu rozpoczyna się dziesięć lat po zakończeniu wojny trojańskiej. Bogowie olimpijscy na czele z Zeusem odbywają naradę w sprawie losu Odyseusza, który jako jedyny z greckich wodzów wciąż nie powrócił do ojczyzny. Atena, patronka Odyseusza, wstawia się za bohaterem, argumentując, że jest on niesprawiedliwie przetrzymywany przez nimfę Kalipso na wyspie Ogigii. Zeus przychyla się do prośby Ateny i nakazuje, by Hermes udał się do Kalipso z rozkazem uwolnienia Odyseusza.

Tymczasem na Itace, rodzinnej wyspie Odyseusza, panuje chaos. Żona króla, Penelopa, od lat wiernie czeka na powrót męża, odmawiając ponownego zamążpójścia pomimo natarczywości zalotników, którzy okupują zamek Odyseusza, ucztują, wyniszczając jego majątek i naciskają na Penelopę, by wybrała jednego z nich na nowego męża. Syn Odyseusza – Telemach, dorastający bez ojca, czuje się bezsilny wobec tej sytuacji.

Atena, pod postacią mężczyzny o imieniu Mentes, odwiedza Telemacha i zachęca go, by wyruszył w podróż w poszukiwaniu wieści o swoim ojcu. Następnego dnia Telemach zwołuje zgromadzenie obywateli Itaki i publicznie potępia zachowanie zalotników. Zapowiada również swoją podróż, a Atena, tym razem w przebraniu Mentora, pomaga mu w przygotowaniach.

Do góry

Podróż Telemacha do Pylos i Sparty – syn na tropie legendy ojca

Telemach udał się najpierw do Pylos, gdzie spotkał się ze starym królem Nestorem, towarzyszem wojennym jego ojca. Nestor opowiada młodzieńcowi o wojnie trojańskiej i o tym, jak wielu Greków straciło życie podczas powrotu do domu, jednak niewiele może powiedzieć o losie samego Odyseusza. Następnego dnia Telemach, w towarzystwie syna Nestora – Pejsistratosa, wyrusza do Sparty, aby spotkać się z królem Menelaosem.

W Sparcie Telemach i Pejsistratos zostają ciepło przyjęci przez Menelaosa i jego żonę Helenę. Król opowiada Telemachowi o swoich własnych trudnościach w powrocie z Troi oraz o tym, co usłyszał o losie Odyseusza od morskiego starca Proteusza. Według tej relacji Odyseusz jest przetrzymywany przez nimfę Kalipso na jej wyspie. Wieści te napełniają Telemacha nadzieją, że jego ojciec wciąż żyje.

Tymczasem na Itace zalotnicy dowiadują się o podróży Telemacha i zastawiają zasadzkę, planując zabić go podczas powrotu. Penelopa, dowiedziawszy się o zamiarach zalotników i niebezpiecznej wyprawie syna, opłakuje swój los, jednak Atena pociesza ją w sennej wizji.

Do góry

Pieśń V – jak Odyseusz opuścił wyspę bogini

Na rozkaz Zeusa, Hermes udaje się na wyspę Ogigii, gdzie nimfa Kalipso przetrzymuje Odyseusza od siedmiu lat. Mimo że Kalipso oferuje Odyseuszowi nieśmiertelność oraz wieczną młodość, bohater rozpaczliwie tęskni za: domem, żoną i synem. Hermes przekazuje Kalipso wolę Zeusa, by uwolniła Odyseusza, co bogini niechętnie przyjmuje.

Odyseusz buduje tratwę, na której opuszcza gościnną wyspę nimfy. Przez siedemnaście dni żegluje bezpiecznie, kierując się gwiazdami zgodnie z instrukcjami Kalipso. Jednak osiemnastego dnia dostrzega go Posejdon, który wciąż chowa urazę do bohatera za oślepienie jego syna, cyklopa Polifema. Bóg morza wywołuje potężną burzę, która niszczy tratwę Odyseusza. Dzięki pomocy morskiej bogini Leukotei, która ofiarowuje mu magiczną chustę, Odyseusz utrzymuje się na powierzchni przez dwa dni, po czym trafia na wybrzeże wyspy Feaków – Scherii.

Do góry

Pieśń VII – w której bohater zostaje przyjęty na dworze króla Alkinoosa

Wycieńczony Odyseusz, po dotarciu na wyspę Feaków, spotyka księżniczkę Nauzykaę, córkę króla Alkinoosa, która wraz ze służącymi przybyła nad morze, by uprać szaty. Dziewczyna, pod wpływem Ateny, pomaga rozbitkowi, dając mu odzież i wskazując drogę do pałacu swoich rodziców.

Odyseusz, wciąż wspomagany przez Atenę, która otacza go mgłą, by pozostał nierozpoznany, dociera do wspaniałego pałacu króla Alkinoosa. Tam pada do stóp królowej Arete, błagając o pomoc w powrocie do ojczyzny. Feakowie, znani z gościnności i umiejętności żeglarskich, przyjmują bohatera z szacunkiem. Podczas uczty wypytują go o tożsamość i przygody, jednak Odyseusz, początkowo zachowując tajemnicę swojego pochodzenia, opowiada jedynie o ostatnich wydarzeniach.

Wieczorem królowa rozpoznaje szaty Odyseusza jako te, które sama wykonała, a które jej córka dała rozbitkowi. Skłania to króla Alkinoosa do złożenia obietnicy, że pomoże gościowi w powrocie do domu. Feakowie organizują zawody sportowe na cześć przybysza, a gdy jeden z młodzieńców wyśmiewa rzekome braki umiejętności atletycznych Odyseusza, bohater udowadnia swoją niezwykłą siłę, wygrywając zawody w rzucie dyskiem.

Do góry

Opowieść o niezwykłych przygodach – Odyseusz narrator własnej historii

Podczas uczty na dworze króla Alkinoosa, gdy śpiewak Demodokos wykonuje pieśni o wojnie trojańskiej, Odyseusz, głęboko poruszony, nie może powstrzymać łez. To skłania go do ujawnienia swojej tożsamości. Odyseusz przedstawia się jako król Itaki i zaczyna opowiadać o swoich przygodach od momentu opuszczenia Troi.

Po zdobyciu i złupieniu miasta Kikonów, Odyseusz i jego towarzysze zostali zmuszeni do ucieczki. Następnie trafili do krainy Lotofagów, gdzie część załogi zjadła lotos – roślinę powodującą utratę pamięci i zapomnienie o ojczyźnie. Odyseusz siłą zabrał swoich ludzi z powrotem na okręty.

Kolejnym przystankiem była wyspa cyklopów. Odyseusz wraz z dwunastoma towarzyszami wszedł do jaskini cyklopa Polifema, który uwięził ich i pożarł kilku. Bohater upił potwora winem, a następnie oślepił go rozżarzonym palem. Uciekli z jaskini, ukryci pod brzuchami owiec, jednak Odyseusz, powodowany pychą, ujawnił swoje imię, co pozwoliło Polifemowi prosić swego ojca Posejdona o zemstę.

Następnie trafili na wyspę Eola, króla wiatrów, który ofiarował Odyseuszowi worek zawierający wszystkie nieprzychylne wiatry. Gdy okręt był już blisko Itaki, ciekawscy towarzysze Odyseusza otworzyli worek, myśląc, że zawiera skarby, a uwolnione wiatry odepchnęły okręt z powrotem na morze.

Do góry

Pieśń XII – w której śmiertelnie niebezpieczna przygoda czeka na rzece oceanu

Po wizycie w krainie zmarłych, gdzie Odyseusz rozmawiał z duszą wieszcza Tejrezjasza i dowiedział się o czekających go próbach, bohater wrócił na wyspę czarodziejki Kirke. Ta ostrzegła go przed nadchodzącymi niebezpieczeństwami: Syrenami, których piękny śpiew prowadzi żeglarzy na śmierć; drogą między Scyllą, potworem o sześciu głowach, a Charybdą, wodnym wirem wciągającym statki; oraz wyspą boga Heliosa, gdzie pasą się święte stada.

Odyseusz i jego załoga minęli Syreny dzięki fortelowi – Odyseusz zatkał uszy towarzyszy woskiem, a sam, przywiązany do masztu, mógł słuchać śpiewu, nie ulegając pokusie. Następnie przepłynęli między Scyllą a Charybdą, tracąc sześciu ludzi pożartych przez Scyllę.

Mimo ostrzeżeń, zdesperowani głodem towarzysze Odyseusza na wyspie Heliosa zabili i zjedli część świętych krów, za co zostali ukarani przez Zeusa. Po opuszczeniu wyspy ich statek został zniszczony przez wichurę, a wszyscy zginęli z wyjątkiem Odyseusza, który dryfując na kawałku wraku, dotarł do wyspy Kalipso.

Do góry

Pieśń XIII – powrót do Itaki pod osłoną bogini Ateny

Po wysłuchaniu opowieści Odyseusza, Feakowie obdarowują go licznymi darami i zapewniają bezpieczny transport do Itaki. Bohater odpływa na feackim okręcie, pogrążony w głębokim śnie. Gdy dociera na Itakę, Feakowie delikatnie przenoszą go na ląd wraz z darami i odpływają. Rozgniewany Posejdon zamienia ich okręt w skałę.

Odyseusz budzi się na rodzinnej ziemi, ale początkowo jej nie rozpoznaje, gdyż Atena spowiła wyspę mgłą. Bogini pojawia się przed bohaterem pod postacią młodego pasterza i informuje go, że jest na Itace. Odyseusz, początkowo nieufny, wymyśla historię o swoim pochodzeniu, na co Atena, ujawniając swoją prawdziwą tożsamość, chwali go za przebiegłość.

Atena wyjaśnia Odyseuszowi obecną sytuację na Itace – zalotników próbujących zdobyć rękę Penelopy i planujących zabić Telemacha. Doradza mu, by nie ujawniał swojej tożsamości, po czym przemienia go w starego żebraka. Pomaga mu także ukryć dary od Feaków w jaskini Nimf. Następnie informuje, że uda się do Sparty, by sprowadzić z powrotem jego syna. Odyseusz, zgodnie z planem, rusza do pobliskiej zagrody pastuchów, gdzie mieszka jego wierny sługa Eumajos.

Do góry

Pieśń XIV – niezwykłe spotkanie pana i sługi w chatce pasterza świń

Pod postacią starego żebraka Odyseusz dociera do chatki Eumajosa, wiernego pasterza świń, który mimo nieznanej tożsamości przybysza, przyjmuje go gościnnie, dzieląc się skromnym posiłkiem i opowieściami. Eumajos, nie rozpoznając swojego pana, wyraża wielką lojalność wobec nieobecnego króla i wrogość wobec zalotników pustoszących jego dobytek.

Odyseusz, wciąż w przebraniu, opowiada Eumajosowi zmyśloną historię o swoim życiu, przedstawiając się jako Kreteńczyk, który walczył pod Troją i wiele podróżował. Twierdzi, że słyszał wieści o rychłym powrocie Odyseusza, ale pastuch, wielokrotnie oszukiwany przez wędrowców opowiadających podobne historie dla zyskania przychylności, pozostaje sceptyczny.

Podczas rozmowy Odyseusz dowiaduje się o wierności Penelopy, o dorastaniu Telemacha oraz o sytuacji na dworze. Eumajos opowiada również swoją historię – jak jako syn króla został porwany przez fenickich żeglarzy, a następnie sprzedany ojcu Odyseusza, Laertesowi. Wieczorem przybywają inni pasterze, a Odyseusz i Eumajos spędzają noc w chacie, podczas gdy bohater obmyśla plan zemsty na zalotnikach.

Do góry

Powrót Telemacha i rozpoznanie ojca – wzruszające spotkanie po latach rozłąki

Atena nakazuje Telemachowi powrót do ojczyzny, ostrzegając go przed zasadzką przygotowaną przez zalotników. Telemach wraca więc okrężną drogą, aby uniknąć pułapki. Po przybyciu na Itakę, kieruje się najpierw do chaty Eumajosa, zgodnie z radą bogini.

W tym samym czasie Odyseusz, wciąż pod postacią żebraka, przebywa u Eumajosa. Atena na chwilę przywraca Odyseuszowi jego prawdziwy wygląd, tak aby mógł ujawnić swoją tożsamość synowi, gdy zostaną sami. Telemach przybywa do chatki pasterza, gdzie jest ciepło witany. Kiedy Eumajos wychodzi, by przekazać Penelopie wieści o powrocie jej syna, Odyseusz, za sprawą Ateny, odzyskuje swój prawdziwy wygląd.

Ojciec ujawnia swoją tożsamość Telemachowi, który początkowo nie może uwierzyć, że ma przed sobą rodzica, którego nigdy wcześniej nie widział. Po emocjonalnym spotkaniu oraz wielu łzach, ojciec i syn zaczynają planować zemstę na zalotnicy. Odyseusz nakazuje Telemachowi, by zachował tajemnicę jego powrotu i udał się do pałacu, a sam w przebraniu żebraka dołączy później, by rozpoznać sytuację.

Do góry

Pieśń XVII – gdy niegdysiejszy król powraca do własnego pałacu jako żebrak

Telemach wraca do pałacu, gdzie wita się z matką i opowiada (pomijając prawdę o spotkaniu z ojcem) o swojej podróży do Pylos i Sparty. W tym czasie Odyseusz, ponownie przemieniony przez Atenę w starego żebraka, wraz z Eumajosem udaje się do miasta.

W drodze spotykają Melancjusza, nielojalnego pastucha kóz, który znieważa przebranego Odyseusza i wyraża poparcie dla zalotników. Gdy Odyseusz dociera do swojego pałacu, jako pierwszy rozpoznaje go jego stary pies Argos, który czekał na powrót pana przez dwadzieścia lat. Pomimo starości i zaniedbania, Argos poznaje zapach Odyseusza, macha ogonem w geście powitania, po czym umiera.

W pałacu Odyseusz, wciąż w przebraniu żebraka, krąży wśród zalotników, prosząc o jałmużnę. Niektórzy dają mu skąpe datki, inni go obrażają i atakują. Szczególnie okrutny jest Antinoj, który rzuca w żebraka stołkiem. Penelopa, słysząc o zniewagach wobec gościa, pragnie porozmawiać z przybyszem, mając nadzieję, że może mieć wieści o jej mężu. Spotkanie zostaje jednak odroczone do wieczora.

Do góry

Łuk Odyseusza i plan zemsty – przygotowania do rozprawy z natrętnymi zalotnikami

Odyseusz, wciąż w przebraniu żebraka, obserwuje codzienne zachowanie zalotników w swoim pałacu. Wraz z Telemachem obmyślają szczegóły planu zemsty. Tymczasem Penelopa, natchniona przez Atenę, postanawia urządzić zawody dla zalotników, w których nagrodą będzie jej ręka. Konkurs ma polegać na naciągnięciu łuku Odyseusza i przestrzeleniu strzały przez dwanaście toporów ustawionych w rzędzie – zadanie, które tylko jej mąż potrafił wykonać.

Wieczorem, przed konkursem, Odyseusz spotyka się z Penelopą, wciąż nie ujawniając swojej tożsamości. Opisuje jej jednak Odyseusza tak dokładnie i przekonująco, że wzbudza w niej silne emocje. Penelopa, poruszona opowieścią, nakazuje starej piastunce Euryklei, by umyła stopy gościa. Podczas kąpieli stara służąca rozpoznaje bliznę na nodze Odyseusza – ślad dawnej rany zadanej przez dzika podczas polowania w młodości. Odyseusz nakazuje jej zachowanie tajemnicy.

Przed snem Penelopa opowiada Odyseuszowi o swoim podstępie – przez trzy lata zwodzi zalotników, obiecując wybór męża po ukończeniu całunu dla Laertesa, ojca Odyseusza. W dzień tkała, a w nocy pruła wykonaną pracę, aż podstęp został wykryty przez służące. Odyseusz, wzruszony wiernością żony, z trudem powstrzymuje się od ujawnienia swojej tożsamości.

Do góry

Pieśń XXI – napięcie sięga zenitu przy zmaganiach o łuk odważnego wojownika

Następnego dnia Penelopa przynosi łuk Odyseusza i ogłasza konkurs wśród zalotników. Wyjaśnia, że poślubi tego, kto zdoła naciągnąć łuk jej męża i przeszyć strzałą sznur dwunastu toporów. Telemach jako pierwszy próbuje naciągnąć łuk, prawie mu się to udaje, ale rezygnuje na znak Odyseusza.

Kolejno zalotnicy próbują swoich sił, ale żaden nie jest w stanie nawet naciągnąć cięciwy potężnego łuku. W międzyczasie Odyseusz wyjawia swoją tożsamość dwóm wiernym pasterzom – Eumajosowi i Filojciosowi, po czym zleca im zamknięcie drzwi pałacu oraz zabezpieczenie wyjść.

Gdy wszyscy zalotnicy zawodzą w próbie, Odyseusz prosi o możliwość sprawdzenia łuku. Zalotnicy sprzeciwiają się, ale Penelopa i Telemach stoją po stronie nieznajomego. Gdy żebrak otrzymuje łuk, z łatwością go napina i przeszywa strzałą wszystkie topory, wprawiając zalotników w osłupienie.

Do góry

Pieśń XXII – rzeź zalotników i wymierzenie sprawiedliwości zdrajcom

Po udanym strzale Odyseusz ujawnia swoją tożsamość zalotnikom, zdejmując łachmany. Strzela najpierw w Antinoja, najzuchwalszego z nich, zabijając go na miejscu. Zalotnicy, przerażeni, próbują sięgnąć po broń, ale dzięki wcześniejszym przygotowaniom Telemacha, wszystkie zostały usunięte z sali.

Odyseusz, wspierany przez Telemacha oraz wiernych pasterzy, Eumajosa i Filojciosa, rozpoczyna rzeź zalotników. Atena, pod postacią Mentora, pomaga im w walce. Jeden po drugim zalotnicy padają od strzał Odyseusza, a później od mieczy i włóczni, gdy wyczerpały się strzały. Jedynie herold Medon, a także śpiewak Femiusz zostają oszczędzeni, gdyż nie popierali zalotników.

Odyseusz nakazuje też stracić dwanaście niewiernych służących, które sprzyjały zalotnikom, a następnie dokładnie oczyścić salę ze śladów krwi i ciał. Eurykleja informuje Penelopę o powrocie Odyseusza oraz rzezi zalotników, ale królowa wciąż jest nieufna, obawiając się, że to jakiś bóg przyjął postać jej męża, by ją oszukać.

Do góry

Pieśń XIX – wzruszające rozpoznanie małżonków po latach rozłąki

Penelopa, wciąż nieprzekonana co do tożsamości mężczyzny twierdzącego, że jest jej mężem, postanawia go sprawdzić. Poleca służącej, by przeniosła łoże małżeńskie, na co Odyseusz reaguje gniewem, wyjawiając sekret znany tylko im dwojgu – łoże zostało zbudowane wokół pnia drzewa oliwnego i jest nieprzenośne.

Ten szczegół, znany tylko prawdziwemu Odyseuszowi, przekonuje w końcu Penelopę. Jej podstęp sprawia, że małżonkowie padają sobie w ramiona, płacząc z radości po dwudziestu latach rozłąki. Spędzają noc na rozmowach, opowiadając o swoich doświadczeniach podczas długiej rozłąki. Penelopa mówi o wierności, a także podstępach, którymi zwodzi zalotników, a Odyseusz opowiada o swoich przygodach i przeciwnościach losu.

Następnego dnia Odyseusz udaje się za miasto, by spotkać swojego starego ojca, Laertesa, który po zaginięciu syna wycofał się z życia publicznego i mieszka samotnie, uprawiając swój ogród. Początkowo Odyseusz nie ujawnia swojej tożsamości, ale wzruszony cierpieniem ojca, w końcu wyznaje, kim jest. Na dowód pokazuje bliznę na nodze i wymienia drzewa, które Laertes podarował mu, gdy był dzieckiem.

Do góry

Główni bohaterowie eposu homeryckiego i ich znaczenie dla opowieści

Na kartach „Odysei" Homer stworzył galerię niezapomnianych postaci, które stały się archetypami w literaturze światowej. Losy tych bohaterów splatają się na tle epickiej opowieści o powrocie do domu i wierności, tworząc wielowymiarową narrację o ludzkich namiętnościach, słabościach i sile charakteru.

Kogo spotykamy w trakcie lektury „Odysei" Homera?

• Agamemnon – król Myken, wódz wyprawy na Troję, zamordowany po powrocie do domu przez żonę Klitajmestrę i jej kochanka Ajgistosa; jego historia stanowi przestrogę dla Odyseusza.

• Ajgistos – kochanek Klitajmestry, współwinny morderstwa Agamemnona; jego śmierć z rąk Orestesa jest przedstawiana jako sprawiedliwa zemsta.

• Alkinoos – król Feaków, który gościnnie przyjmuje Odyseusza i pomaga mu wrócić na Itakę; reprezentuje ideał władcy mądrego i szlachetnego.

• Antinoj – przywódca zalotników Penelopy, najbardziej butny i agresywny; pierwszy ginie z ręki Odyseusza podczas rzezi zalotników.

• Argos – stary pies Odyseusza, który jako jedyny rozpoznaje swego pana pod postacią żebraka; umiera szczęśliwy, doczekawszy powrotu swojego właściciela.

• Atena – bogini mądrości i opiekunka Odyseusza, wielokrotnie pomagająca bohaterowi i jego rodzinie; przybiera różne postaci, by udzielać rad, a także wsparcia.

• Charybda – potwór morski, wciągający wodę i tworzący niebezpieczny wir; jedno z zagrożeń, które pokonał Odyseusz podczas swojej podróży.

• Cyklop Polifem – jednookie monstrum, syn Posejdona, oprawca i ludojad, oślepiony przez Odyseusza; jego klątwa ściąga na bohatera gniew Posejdona.

• Demodokos – ślepy bard na dworze króla Alkinoosa, którego pieśni o wojnie trojańskiej wzruszają Odyseusza do łez.

• Eumajos – wierny pastuch świń, który gościnnie przyjmuje przebranego Odyseusza i pozostaje lojalny wobec swego pana przez cały okres jego nieobecności.

• Eurykleja – stara piastunka Odyseusza, a później Telemacha; rozpoznaje swego pana po bliźnie na nodze podczas mycia stóp.

• Eurymachos – jeden z głównych zalotników Penelopy, próbujący udobruchać Odyseusza po ujawnieniu jego tożsamości; ginie podczas rzezi zalotników.

• Helena – żona Menelaosa, najpiękniejsza kobieta świata, której porwanie przez Parysa było przyczyną wojny trojańskiej; w „Odysei" spotyka ją Telemach podczas wizyty w Sparcie.

• Hermes – bóg posłaniec, który na rozkaz Zeusa nakazuje Kalipso uwolnienie Odyseusza.

• Kalipso – nimfa, która przez siedem lat więzi Odyseusza na swojej wyspie Ogigii, oferując mu nieśmiertelność i wieczną młodość w zamian za miłość.

• Kirke – czarodziejka, która zamienia towarzyszy Odyseusza w świnie, a później, pokonana przez niego, zostaje jego kochanką i pomaga mu w dalszej podróży.

• Laertes – ojciec Odyseusza, stary król, który po zaginięciu syna wycofuje się z życia publicznego i żyje jak prosty rolnik.

• Leukotea – bogini morska, która ratuje tonącego Odyseusza, ofiarowując mu magiczną chustę.

• Melancjusz – pastuch kóz, zdrajca wspierający zalotników i znieważający przebranego Odyseusza; zostaje surowo ukarany po rozpoznaniu króla.

• Mentor – przyjaciel Odyseusza, pod którego postacią często pojawia się Atena, by pomagać Telemachowi.

• Nauzykaa – córka króla Alkinoosa, która znajduje rozbitka Odyseusza na plaży i udziela mu pomocy; jej czystość i niewinność kontrastują z przebiegłością innych postaci.

• Nestor – stary król Pylos, towarzysz wojenny Odyseusza, który przyjmuje Telemacha podczas jego poszukiwań ojca.

• Odyseusz – główny bohater eposu, król Itaki, słynący z mądrości, przebiegłości i odwagi; po dziesięciu latach tułaczki powraca do domu, by odzyskać żonę i tron.

• Penelopa – żona Odyseusza, symbol wierności małżeńskiej; przez dwadzieścia lat oczekuje na powrót męża, odmawiając ponownego zamążpójścia pomimo nacisku zalotników.

• Posejdon – bóg morza, wrogi Odyseuszowi za oślepienie jego syna, cyklopa Polifema; jego gniew jest główną przyczyną trudności w powrocie bohatera do domu.

• Scylla – potwór morski o sześciu głowach, który pożera część załogi Odyseusza.

• Syreny – istoty morskie.

Ten imponujący zespół postaci tworzy złożoną sieć: relacji, intryg i konfliktów, napędzających akcję eposu i odsłaniających głębię ludzkiej natury wobec przeciwności losu. Bogowie i ludzie, bohaterowie i potwory, przyjaciele i wrogowie – wszyscy odgrywają istotną rolę w wielowątkowej opowieści o powrocie do domu oraz odzyskaniu należnego miejsca w świecie.

Do góry

Homer „Odyseja" – streszczenie szczegółowe. Podsumowanie

„Odyseja" Homera jest ponadczasową opowieścią o powrocie do domu, która na przestrzeni wieków inspirowała niezliczonych twórców i myślicieli. Epos ten, któremu autorstwo przypisuje się legendarnemu ślepemu poecie, stanowi fundament zachodniej literatury oraz kultury. Opowiedziana w nim historia Odyseusza – odważnego wojownika, a także przebiegłego stratega – który po zakończeniu wojny trojańskiej przez dziesięć lat zmaga się z przeciwnościami losu, by powrócić do swego domu i rodziny, jest archetypiczną podróżą bohatera, pełną prób, pokus, a także niebezpieczeństw.

Odyseusz stara się pokonać wszelkie przeszkody: gniew bogów, szczególnie Posejdona; pokusy nimfy Kalipso i czarodziejki Kirke; niebezpieczeństwa Scylli i Charybdy, wyspy Słońca i krainy Feaków. Równolegle poznajemy losy jego syna Telemacha, który wyrusza w podróż w poszukiwaniu wieści o ojcu oraz wiernej Penelopy, zmagającej się z natarczywymi zalotnikami. Powrót Odyseusza najbardziej wzrusza w dramatycznej scenie rozpoznania przez żonę i w trakcie rzezi zalotników.

Dzieło Homera nie jest jedynie przygodową opowieścią – to głęboka refleksja nad: sensem życia, znaczeniem domu, wierności i tożsamości. Opisuje świat, w którym losy ludzi są ściśle splecione z wolą bogów, gdzie odwaga i przebiegłość są równie cenione, a cierpliwość, jak również wytrwałość ostatecznie nagradzane. Poprzez postać żeglarza z Itaki, sam Odyseusz stał się symbolem ludzkiej wytrwałości wobec przeciwności, a jego historia – uniwersalną opowieścią o pragnieniu powrotu do miejsca, które nazywamy domem.

Do góry